Nevşehir Yeraltı Şehirleri
Bu yerleşimlerin büyük bir kısmı yumuşak tüfün aşağı doğru derinlemesine oyulması ile inşa edilmiştir.Oyma sırasında kullanılan alet izlerinden yapım teknikleri hakkında fazla bilgi edinemememize rağmen yer altı yerleşimlerinin üst katları daha kaba aşağı katlara doğru daha düzenli ve itinalı olduğu belirgindir.Bu yer altı kentlerinde ne kadar kişinin yaşadığı hakkında daha henüz yeterince bilgiye sahip değiliz.
Kapadokya bölgesi geçmişte sık sık çeşitli saldırılara uğradığından bu şehirlerin yapılış amacı,daha çok halkın tehlike karşısında sığınmak ve korunmak için geçici olarak saklandıklarını görüyoruz.Yer altı şehirleri aynı zamanda yörede bulunan hemen hemen her evle gizli geçitlerle bağlantılıdırlar.Yörede yaşamış insanlar kendilerini daha fazla emniyete almak için yaşadıkları kayada evlerin çeşitli yerlerine geçilmesi zor odalar,tuzaklar hazırlamış,ihtiyaç karşısında kayaların dibine doğru yeni odalar açmışlardır.Böylece koridorlar ve galeriler çoğalarak yer altı şehirlerini meydana getirmişlerdir.
Yüzlerce odadan oluşan yer altı şehirlerindeki mekanlar,birbirlerine uzun galeriler ve labirent gibi tünellerle bağlanmıştır.Galerilerin alçak,dar ve uzun olmasın nedeni düşmanın hareketlerini kısıtlamak içindir.Ayrıca bu koridorların duvarlarına aydınlatmak maksadıyla kandil ve mum koymak için küçük oyuklar oyulmuştur.Katlar arasında mekanları birbirinden ayıran ,savunma amaçlı sürgü taşları bulunmakta idi.Sürgü taşlarının ortasında bulunan delik ise kapıyı açıp kapamaya yaradığı gibi,arkadan gelebilecek düşmanlarını görmeye veya ok ve mızrak gibi silahlarla düşmanlara saldırmaya yaramaktadır.
Yaz kış içerisinin ılık olduğu yer altı şehirlerinde şırahaneler ve mutfak genelde üst katta yer alır.Yer altı kentleri içerisinde komple yıllarca yaşanabilecek üniteleri içerisinde barındırır;mutfak,ambar,ahır,tandır denilen ocaklar,ibadethaneler,oturma yerleri ile hatta mezarlıklar bile bulunmaktadır.Ayrıca havalandırma,su kuyusu ve haberleşme için kullanılan yerin en alt katıyla bağlantılı bacalar bulunmaktadır.
Yer altı kentlerinin Taş endüstrisinin en gelişmiş dönemi olan Prehistorik dönemde ilk medeniyetlerle bağlantılı oldukları bilinmekte olup,bu dönemde birkaç odadan ibaret olan,Kapadokya ya gelen değişik topluluklar tarafından devamlı olarak genişletilerek,bir önceki kültürün tüm arkeolojik izleri yok edilerek bugün ki halini almıştır.Ama unutulmamalı ki yer altı şehirlerinin en yaygın dönemi Bizanslılar dönemidir.